Elaine Pagels,  Why Religion? A personal Story (Nederlandse vertaling: Waarom religie blijft), Harper Collins Publishers, 2018.

Elaine Pagels stond lang geleden, ze was nog een beginnend onderzoeker, op een universiteits-receptie tussen natuurkundigen en andere bètawetenschappers. Een hoogleraar vroeg wat haar onderwerp van haar onderzoek was. Elaine Pagels bestudeerde de Nag Hammadi geschriften en de natuurkundige viel zowat van zijn stoel: Waarom Religie? Waarom zou je als wetenschapper in vredesnaam geïnteresseerd zijn in religie?

In dit boek onderzoekt Pagels precies die vraag: waarom doet religie er nog steeds toe in de 21e eeuw? Welk doel dient religie in ons leven? Voor Pagels is dit niet louter een wetenschappelijke exercitie. Ze verloor haar zoontje toen hij zes jaar oud was, en een jaar later stierf haar man onverwacht, in een hikingtocht.

Pagels was o.a. hoogleraar aan de prestigieuze universiteit Princeton. Ze schreef baanbrekende en omstreden academische werken over gnostische geschriften en daarnaast heeft ze ook publieksboeken geschreven over de gnostiek en de gnostische evangeliën.

Elaine Pagels is zonder twijfel een erudiete vrouw. Wat ik zo mooi vind aan dit boek, is dat ze haar jarenlang opgebouwde academische ervaring en theoretische bagage op het gebied van religiewetenschappen verbindt met haar persoonlijke verhaal. Al die jaren had ze religie bestudeerd. Wat betekende religie voor haar op dit moment, in de zwartste en zwaarste tijd van haar leven?

Ze is eerlijk. Ze had geen bal aan de zogenaamd troostende woorden van priesters of dominees toen ze verteerd werd door de rouw. Sterker nog, sommige woorden die ongetwijfeld troostend bedoeld waren, maakten haar woedend. Ze gaat terug naar de gnostische bronteksten en onderzoekt nogmaals de betekenis. Niet in het algemeen, maar voor haar persoonlijke leven, hier en nu, in de periode van hartverscheurende rouw.

Voor mij heeft dit boek het allemaal. Het is duidelijk dat we hier te maken hebben met een gelauwerde onderzoeker die ver boven de stof staat. Ze kan prachtig uitweiden over details in de gnostische evangeliën,, zonder dat het een een louter theoretische exposé wordt. Maar altijd vertelt ze het verhaal op uiterst persoonlijke wijze. Stap voor stap legt ze uit hoe ze worstelde met bepaalde ideeën, vondsten en inzichten in haar eigen leven.

Why Religion is een gedurfd en eerlijk verhaal, over liefde, rouw en haar spirituele zoektocht. Het is bovenal een wijs boek. Ik ga nog veel meer van haar lezen.

januari 2020