Mystiek is zo’n zweverig woord, vindt u ook niet? Zó zweverig, dat allerlei mensen er de meest interessante, en soms vreemde, uitleg aan geven. De geur van geitenwollen sokken en een zweverig sfeertje, zogezegd. Dus laten we dat alles maar vergeten en gewoon opnieuw beginnen.
Het woord komt uit de oude Griekse taal en betekent zoiets als:’Je mond sluiten’; ‘er geen woorden meer voor hebben’; ‘voorbij ons spreken’; ‘geheim’. Het gaat dus over menselijke ervaringen, die we niet meer onder woorden kunnen brengen, maar die wij toch ervaren. Zoals de Nederlandse dichter Richard Schuagt het formuleerde:
Er is vandaag weer veel meer dan er is.
Er is vandaag weer veel meer dan er is,
Maar wat het is, ik kan het je niet zeggen,
Er is geen uitleg voor, niets dan dit inzicht
In een temeer,
Een oeroud veel te veel.
Zie ik het niet, ik zie het als tekort.
En houdt het op, ik voel het als gemis.
Meer weet ik niet, meer kan ik je niet zeggen.
En die het weten die vertrouw ik niet.
Direct komt dan de vraag: herken ik in mijn eigen leven dit soort ervaringen? Heb ik ook weet van ervaringen, die ik niet echt aan anderen kan uitleggen, zelfs niet aan mijzelf? Herken ik dat gevoel van: ‘Ik ben met stomheid geslagen’; ‘Ik heb er geen woorden voor’; ‘Ik zou niet weten, hoe ik dit moet uitleggen’?
Ineens overvalt je de schoonheid van het uitzicht op de top van een berg, de indruk, die een muziekstuk op je maakt, de adembenemende ervaring, dat je bemind wordt, de eindeloze zee, de geboorte van een kind, de boeiende kracht van een schilderij of van een gebouw, enzovoort. Ineens is er ook voor mij: ‘meer dan er is….Een oeroud veel te veel’. Herkenbaar?
(Wordt vervolgd)
Leo Raph. A. de Jong o.p.